Rozmowa z Małgorzatą Kulką, certyfikowaną specjalistką ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, pomysłodawczynią projektu „Reaguj na niebiesko”, scenarzystką i aktorką Teatru Forum w Stowarzyszeniu na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”.
Teatr Forum w odróżnieniu od teatru w rozumieniu tradycyjnym zezwala widowni wejść na scenę. Dlatego w TF występują tzw. widzo-aktorzy. Ta metoda daje więc szansę nie tylko na refleksję, ale również na działanie. Widzo-aktorzy, wcielając się w rolę głównego bohatera tzw. protagonistę i uczestnicząc w interwencjach, badają dostępne alternatywy i trenują rozwiązania problemów, które są adekwatne do ich codziennych trudności. Dzięki temu następuje zderzenie z własnymi sytuacjami problemowymi oraz z konsekwencjami podejmowanych lub zaniechanych działań. Widzowie improwizują we współpracy z aktorami i prowadzącym, tzw. jokerem, który pośredniczy między sceną a widownią, nad kolejnymi scenami. Celem Teatru Forum jest aktywizacja i szukanie sposobów rozwiązania problemów społecznych. Źródło: Wikipedia.
jestem super ważny w tym wszystkim. Mam wpływ, mam moc
Czym zajmujesz się w Niebieskiej Linii?
Jak wiadomo Niebieska Linia przeciwdziała przemocy w rodzinie na wielu płaszczyznach. Swoje działania kieruję głównie do osób doznających przemocy i stosujących przemoc, a także przedstawicieli służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Teatr Forum, którym się zajmuję jest skierowany przede wszystkim do świadków przemocy. Jest elementem większego projektu „Reaguj na niebiesko”. W Teatrze Forum widz aktywnie szuka rozwiązania trudnej sytuacji związanej z przemocą. Ma okazję w bezpiecznych warunkach przećwiczyć ewentualne sposoby radzenia sobie z przemocą, reagowania na nią. Ma szanse sprawdzić czy w ogóle osoba stosująca przemoc, może zmienić zachowanie. Dzięki temu będzie mu łatwiej zareagować w życiu codziennym.
To co bardzo ważne, po spektaklu jest dyskusja, w której to widzowie mają szansę spytać o różne rzeczy, w tym jak rozpoznawać przemoc, do jakich służby zgłosić się o pomoc itp.
Ostatnio usłyszałam od jednego widza „wiesz to było bardzo ciekawe, bo w telewizji to powiedzą reaguj ale nikt nic nie wyjaśnia, a tutaj było to pokazane, wyjaśnione”. Wtedy czujesz, że to rzeczywiście ma sens.
Jak powstaje scenariusz do Teatru Forum?
W Teatrze Forum musimy zawrzeć trzy typy bohaterów. Po pierwsze musi się znaleźć bohater tzw. protagonista, czyli osoba, której należy pomóc. W tym przypadku jest to osoba, która stosuje przemoc. Po drugie musi pojawić się osoba opozycyjna, która właśnie powoduje, że protagonista potrzebuje pomocy. Po trzecie potrzebny jest tzw. wybawca, który ma szansę tę sytuację zmienić. To co ważne i trudne – protagonista musi być lubiany przez widza. Trzeba pokazać go jako osobę potrzebującą pomocy. Spektakl nie kończy się happy endem, po to by dopiero widz biorąc w nim czynny udział doprowadził do lepszego zakończenia. Co jeszcze ważne, spektakl musi być realny. Historia musi być wiarygodna, rzeczywista. Tworząc scenariusz bazuję na doświadczeniu. Zajmuję się przemocą od ponad 12 lat, więc odpowiednich historii znam wiele. Z jednej zabieram coś, z drugiej coś innego i tak to powstaje. Na koniec spektaklu Joker pyta publiczność czy ta sytuacja mogła wydarzyć się naprawdę. Widz musi z pełnym przekonaniem odpowiedzieć, że tak, ona się mogła zdarzyć.
Co najbardziej lubisz w swojej działalności?
To, że ludzie poprzez artystyczną formę jaką jest teatr, mogą się czegoś dowiedzieć o temacie, który jest dla mnie ważny. Teatr Forum porusza emocje. Łatwiej sobie pewne rzeczy przyswoić, jak sam ich doświadczysz. Lubię widzieć reakcje ludzi, jak wchodzą na scenę, dyskutują, próbują działać, szukają rozwiązania. Wierzę, że to działa, że taka osoba, która myśli „nic nie mogę zrobić” albo „zadzwonię na policję i co to da”, wychodzi z Teatru Forum z poczuciem, że „jestem super ważny w tym wszystkim. Mam wpływ, mam moc.” To lubię.
Jakie masz marzenia i cele?
Chciałabym, żeby o spektaklu było głośno, żeby brakowało miejsc, bo tylu by było chętnych. I najlepiej, żeby był w całej Polsce, nie tylko w Warszawie.
Spektakle Teatru Forum pt. „Wariatka” i „Czy o to chodziło” stworzyli:
reżyseria – Patrycja Bartoszak-Kempa
scenariusz – Małgorzata Kulka
aktorzy – Małgorzata Kulka, Kamil Gęsicki, Monika Nowogrodzka, Artur Świtalski, Karol Kopiec